Văn phòng: Phòng 802, Nhà C12 tầng, Trường Đại học Mỏ - Địa chất

Địa chỉ: Trường Đại học Mỏ - Địa chất, Số 18 Phố Viên, phường Đức Thắng, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội

Điện thoại: 0243 2121646

Email: diavatly@humg.edu.vn

1. Giới thiệu chung về lịch sử phát triển

Bộ môn Địa vật lý được thành lập ngày 28/12/1966, theo quyết định số 09/VL của Ban Giám hiệu trường Đại học Mỏ - Địa chất. Nơi thành lập khu sơ tán Kim Tháp - Điện Tiền, huyện Thuận Thành, tỉnh Hà Bắc. Bộ môn Địa vật lý được thành lập trên cơ sở tách từ Bộ môn Khoáng sản thuộc Khoa Địa chất thăm dò. Khi mới thành lập, Bộ môn Địa vật lý do GS. TSKH Ngô Văn Bưu làm chủ nhiệm. Đến năm 1977, Bộ môn Địa vật lý cùng với các Bộ môn Khoan - Khai thác (tách từ Khoa Địa chất công trình) và Bộ môn Địa chất dầu khí (mới được thành lập) được tập hợp lại hình thành Khoa Dầu khí. Từ đó Bộ môn Địa vật lý trở thành cơ sở đào tạo cán bộ Khoa học kỹ thuật có trình độ Đại học và trên Đại học phục vụ cho các ngành tìm kiếm, thăm dò Dầu khí, điều tra cơ bản, tìm kiếm thăm dò khoáng sản rắn, tìm kiếm nước ngầm, khảo sát nền móng công trình, phục vụ các công trình quốc phòng, nghiên cứu địa chất biển, Địa chất môi trường và tai biến địa chất.

Khi mới thành lập, trong hoàn cảnh chiến tranh, lực lượng cán bộ của Bộ môn còn mỏng, cơ sở vật chất nghèo nàn, nhờ sự quan tâm giúp đỡ của lãnh đạo Nhà trường và sự nỗ lực vượt bậc của từng thành viên, Bộ môn Địa vật lý không ngừng lớn mạnh. Đến đầu những năm 70, Bộ môn đã có 12 cán bộ giảng dạy (CBGD), 4 cán bộ thí nghiệm (CBTN), 1 phòng thí nghiệm. Các thầy và trò Địa vật lý luôn luôn phấn đấu vượt qua mọi khó khăn gian khổ của cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.

2. Cơ cấu cán bộ, viên chức trong đơn vị

Trải qua 50 năm xây dựng và phát triển, tính đến nay tổng số các cán bộ đã và đang làm việc tại Bộ môn là 48 người gồm 39 CBGD và 10 CBTN trong đó có 1 Nhà giáo nhân dân, 6 Nhà giáo ưu tú, 4 Giáo sư, 7 Phó giáo sư, 3 Tiến sĩ khoa học, 14 Tiến sĩ.

Hiện nay Bộ môn Địa vật lý Trường Đại học Mỏ - Địa chất đang tiến hành đào tạo cán bộ địa vật lý cho cả nước, gồm 6 nhóm chuyên môn khác nhau gồm: Thăm dò điện, thăm dò từ, thăm dò trọng lực, thăm dò địa chấn, thăm dò phóng xạ, địa vật lý giếng khoan và địa nhiệt.  Bộ môn có 11 giảng viên (trong đó có: 02 PGS, 03 cán bộ đang làm nghiên cứu tại Úc, Ba Lan và Trung Quốc, 03 ThS, 1 cán bộ đang học thạc sỹ tại Úc, 1KS) và 1 cán bộ -KS phục vụ giảng dạy.

Bộ môn Địa vật lý còn là một vườn ươm tài năng, cung cấp nguồn nhân lực đáng quý, phục vụ công tác quản lý cấp Trường và Khoa:

  • 01 Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất
  • 01 Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ- Địa chất
  • 03 Trưởng Khoa Dầu khí
  •  05 Phó Trưởng Khoa Dầu khí
  •  01 Trưởng Phòng Quản lý Khoa học (Khoa học Công nghệ)
  •  01 Phó Trưởng Phòng Quản lý Khoa học (Khoa học Công nghệ)
  •  01 Trưởng phòng Hợp tác Quốc tế
  •  02 Phó Trưởng phòng Đào tạo (Đại học và Sau Đại học)
  •  01 Giám đốc Trung tâm Tư vấn công nghệ - Môi trường, Liên hiệp các hội KHKT Việt Nam.
  •  01 Phó Giám đốc Trung tâm hỗ trợ phát triển KHKT
  •  06 Bí thư Đảng ủy Bộ phận
  •  02 Phó Trưởng Phòng Tổ chức Cán bộ
  •  04 Đảng ủy viên, Đảng ủy Bộ phận Khoa Dầu khí
  •  03 Bí thư Đoàn trường
  •  02 Chủ tịch BCH Công đoàn bộ phận Khoa Dầu khí
  •  05 Bí thư chi đoàn Cán bộ Khoa Dầu khí

3. Cơ sở vật chất và phòng thí nghiệm

Phòng thí nghiệm địa vật lý được hình thành từ sau năm 1966. Đến đầu những năm 70, Bộ môn có 1 phòng thí nghiệm và 4 cán bộ thí nghiệm. Trong quá trình hình thành và phát triển, Phòng thí nghiệm Bộ môn Địa vật lý đã có các thiết bị Địa vật lý tiên tiến trong từng thời kỳ, đóng góp một phần quan trọng vào sự nghiệp đào tạo, nghiên cứu khoa học và phục vụ sản xuất như: Khảo sát Địa chấn và Trọng lực phục vụ tìm kiếm Dầu khí vùng trũng Hà Nội; áp dụng các phương pháp Địa chấn và Điện khảo sát nền móng Đập thủy điện Sông Đà; nghiên cứu áp dụng các phương pháp Địa vật lý trong rà phá bom mìn Mỹ còn sót tại các cảng biển và cửa sông; áp dụng phương pháp thăm dò Điện tìm kiếm nước ngầm; áp dụng tổ hợp phương pháp địa vật lý nghiên cứu cấu trúc sâu tìm kiếm quặng ẩn; nghiên cứu áp dụng các phương pháp phóng xạ trong công tác vẽ bản đồ Địa chất tìm kiếm khoáng sản tỉnh Lào Cai…. Tính cho đến nay, Bộ môn đã có tổng cộng 09 cán bộ phòng thí nghiệm (trong đó 08 cán bộ đã về hưu, 01 cán bộ đương chức) và hàng chục máy móc, thiết bị địa vật lý. Hiện nay Bộ môn Địa vật lý đang quản lý 01 phòng thí nghiệm Địa vật lý, 01 phòng xử lý số liệu Địa vật lý với các phần mềm chuyên ngành được cập nhật thường xuyên..

Phòng thí nghiệm Địa vật lý có nhiệm vụ đào tạo sinh viên, học viên cao học ngành Địa vật lý các kỹ năng thực hành nghề nghiệp quan trọng như đo ghi, chỉnh lý, xử lý số liệu, minh giải tài liệu… Cùng với đó là giới thiệu cho các sinh viên ngoại ngành về cơ sở thực hành của các phương pháp địa vật lý.

Mục tiêu phát triển phòng thí nghiệm địa vật lý: Xây dựng một phòng thí nghiệm với đầy đủ các trang thiết bị, máy móc hiện đại có thể đáp ứng được nhu cầu tối thiểu về công tác đo đạc, xử lý và phân tích các đặc điểm của trường Địa vật lý, để phục vụ cho công tác đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao: Kĩ sư, thạc sĩ, tiến sĩ chuyên ngành Địa vật lý, có đủ năng lực thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu hoa học, các đề tài về cấu trúc địa chất của quả đất, tìm kiếm tài nguyên khoáng sản, nghiên cứu môi trường…

4. Hoạt động chính và những kết quả đạt được

Công tác đào tạo

Hiện nay, Bộ môn có nhiệm vụ đào tạo kỹ sư ngành Kỹ thuật Địa vật lý theo các hướng chuyên sâu:

  •  Địa vật lý Dầu khí và Biển;
  •  Địa vật lý khoáng sản và Môi trường.

Bộ môn tiến hành đào tạo sau đại học bao gồm đào tạo Thạc sĩ kỹ thuật chuyên ngành Địa vật lý mã số 60.52.05.02, Tiến sĩ chuyên ngành Địa vật lý mã số: 62.52.05.02.

Bộ môn Địa vật lý với 50 năm xây dựng và phát triển đã trở thành một đơn vị duy nhất ở Việt Nam đào tạo các cán bộ khoa học kỹ thuật Địa vật lý ở các bậc Đại học, Thạc sĩ và Tiến sĩ. Tính đến nay bộ môn đã đào tạo được 47 khoá sinh viên hệ chính quy (từ khoá 11 đến khoá 57); một khoá chuyên tu; ba khoá tại chức; 22 khoá sau đại học và nhiều tiến sĩ. Tổng số cán bộ ngành Địa vật lý đã được đào tạo tại Bộ môn đến nay gồm: trên 1150 kỹ sư, 121 Thạc sĩ, 34 Tiến sĩ. Hiện nay đang học tại trường là 300 SV Địa vật lý, 25 học viên học cao học và 6 NCS. Trong đó có nhiều người đã trở thành các nhà khoa học có uy tín, các cán bộ chuyên môn vững vàng, các nhà quản lý với các cương vị quan trọng trong các Bộ, Ngành, cơ quan, các tập đoàn kinh tế như hiệu trưởng trường Đại học Mỏ địa chất, tổng giám đốc, phó tổng giám đốc tập đoàn dầu khí, Phó bí thư Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Thành phố, Thị xã, Giám đốc, Phó giám đốc Sở, hoặc thành đạt trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh, làm Giám đốc, Phó Giám đốc các Công ty...

Đề tài, công trình NCKH và Dự án

Ngoài đào tạo, bộ môn Địa vật lý đang đẩy mạnh công tác NCKH phục vụ sản xuất nhằm góp phần giải quyết một số vấn đề quan trọng trong lĩnh vực nghiên cứu địa chất, địa vật lý, tài nguyên môi trường…

Ngay từ khi mới thành lập, các cán bộ trẻ của Bộ môn đã tham gia và phát huy tốt vai trò của mình trong các hoạt động nghiên cứu khoa học, phục vụ sản xuất và chiến đấu như: Khảo sát Địa chấn và Trọng lực, phục vụ tìm kiếm Dầu khí vùng trũng Hà Nội, áp dụng các phương pháp Địa chấn và Điện khảo sát nền móng Đập thủy điện Sông Đà, nghiên cứu áp dụng các phương pháp Địa vật lý trong rà phá bom mìn Mỹ tại các cảng biển và cửa sông. Áp dụng phương pháp thăm dò Điện tìm kiếm nước ngầm; áp dụng tổ hợp phương pháp địa vật lý nghiên cứu cấu trúc sâu tìm kiếm quặng ẩn, nghiên cứu áp dụng các phương pháp phóng xạ trong công tác vẽ bản đồ Địa chất tìm kiếm khoáng sản tỉnh Lào Cai … các hoạt động NCKH - PVSX là các hình thức tự đào tạo nâng cao kiến thức, tay nghề có hiệu quả đối với các cán bộ trẻ, đồng thời góp phần nâng cao vị thế của Bộ môn đối với các cơ quan sản xuất.

50 năm qua, cán bộ của Bộ môn đã chủ trì và tham gia 15 đề tài Khoa học Công nghệ  cấp nhà nước, 15 đề tài  Khoa học cơ bản cấp Nhà nước, 45 đề tài NCKH cấp Bộ và cấp Ngành, hơn 80 hợp đồng sản xuất. Các đề tài KH thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau đều có ý nghĩa khoa học thực tiễn, giải quyết các nhiệm vụ cấp thiết của nhà nước hoặc của các ngành, các địa phương. Đã có nhiều bài báo được đăng trên tạp chí ngành có uy tín trong và ngoài nước. Chỉ trong vòng 5 năm trở lại đây các cán bộ của Bộ môn đã tham gia 11 hội thảo Quốc tế, 5 hợp tác quốc tế về nghiên cứu khoa học và nhiều đề tài cơ bản cấp nhà nước. 

Quan hệ hợp tác Quốc tế, Doanh nghiệp và Đào tạo

Trong việc triển khai các nhiệm vụ đào tạo và nghiên cứu khoa học bộ môn Địa vật lý đã mở rộng quan hệ hợp tác hiệu quả với các cơ quan trong nước (như các đơn vị thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tổng Cục Địa chất - Khoáng sản Việt Nam, Bộ tài nguyên Môi trường, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam …), với các Trường đại học nước ngoài như Đại học Khoa học và Công nghệ AGH (Balan), trường ĐH Tổng hợp quốc gia Thăm dò Địa chất Matxcơva (CHLB Nga), Trường Đại học Oklahoma (Mỹ), Trường Đại học Đồng Tế (Thượng Hải), Đại học Tây Bắc - Tây An (Trung Quốc).

Tài liệu sách, giáo trình và bài giảng

Bộ môn đảm nhiệm dạy 40 giáo trình lý thuyết và 11 giáo trình thực tập cho các lớp chính ngành ngoài ngành. Đã có gần 50 đầu sách chuyên ngành được xuất bản trong đó có 11 giáo trình cấp NXB. 

Công tác đoàn thể

Các thành viên của Bộ môn cũng tích cực tham gia các phong trào hoạt động của Khoa và của Trường như văn nghệ, thể thao. Tích cực hưởng ứng các cuộc vận động của Công đoàn giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn như trẻ em nghèo, tàn tật,.. hay bị thiên tai như lũ lụt, động đất. Các Đảng viên luôn nêu cao tinh thần phê và tự phê, nghiêm túc thực hiện cuộc vận động  “Học tập và làm theo gương đạo đức Hồ Chí Minh”.

Công tác và hoạt động sinh viên

Bộ môn Địa vật lý đã đóng góp cho Nhà trường và cho Khoa Dầu khí  03 Bí thư Đoàn trường, 02 Chủ tịch BCH Công đoàn bộ phận Khoa Dầu khí, 05 Bí thư chi đoàn Cán bộ Khoa Dầu khí qua các thời kỳ. Các hoạt động của đoàn thanh niên, hội sinh viên trong Khoa Dầu khí luôn có sự sát cánh, đóng góp nhiệt tình của các cán bộ trong Bộ môn. Sinh viên ngành Địa vật lý luôn phát huy là hạt nhân trong các phong trào văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao của Khoa Dầu khí.

Các cán bộ được phân công làm cố vấn học tập, Giáo viên chủ nhiệm các Khóa của ngành Địa vật lý luôn tận tụy, chỉ dạy, hướng dẫn và đồng hành cùng sinh viên trong các hoạt động tập thể.

5. Mục tiêu và định hướng phát triển

Với tinh thần phấn đấu không ngừng, Bộ môn luôn định hướng và đề xuất nhiệm vụ cần hoàn thành. Trong thời gian tới Bộ môn phấn đấu phát triển vững mạnh toàn diện, phát huy vai trò đầu tàu trong đào tạo, nghiên cứu khoa học lĩnh vực Địa vật lý phục vụ tìm kiếm và khai thác tài nguyên khoáng sản ẩn sâu, tài nguyên nước; nghiên cứu môi trường, tai biến địa chất, địa chất công trình.

Công tác đào tạo

Nâng cao chất lượng đào tạo cho sinh viên, học viên cao học và nghiên cứu sinh. 

Xây dựng phòng thí nghiệm hiện đại.

Tổ chức, nhắc nhở thực hiện nghiêm túc cuộc vận động “Hai không” và xây dựng nề nếp “ Mỗi thầy giáo là một tấm gương về đạo đức, tự học và sáng tạo” trong tập thể Bộ môn,

Xây dựng chương trình học thuật của Bộ môn và thường xuyên kiểm tra công tác giảng dạy nhằm thực hiện tốt cuộc vận động “ Nói không với đào tạo không đạt chuẩn, không đáp ứng nhu cầu xã hội”.

Mở các khoá đào tạo ngắn hạn và dài hạn với các lĩnh vực khác nhau như:

  •    Ứng dụng các phương pháp địa vật lý trong tìm kiếm khoáng sản 
  •    Ứng dụng các phương pháp địa vật lý nghiên cứu địa chất biển  
  •    Ứng dụng các phương pháp địa vật lý nghiên cứu môi trường và tai biến địa chất
  •    Ứng dụng các phương pháp địa vật lý trong tìm kiếm dầu khí 
  •    Ứng dụng các phương pháp địa vật lý công trình và thủy văn 
  •    Ứng dụng hệ thống phương pháp xử lý số liệu cho tài liệu Địa vật lý tìm kiếm khoáng sản 
  •    Ứng dụng hệ thống phương pháp xử lý số liệu cho tài liệu Địa vật lý nghiên cứu cấu trúc
  •    Nguyên tắc an toàn lao động trong Địa vật lý. 

Đề tài, công trình NCKH và Dự án

Chủ trì, tham gia, tư vấn các đề tài NCKH và dự án sản xuất các cấp trong các lĩnh vực Dầu khí, Khoáng sản ẩn sâu, môi trường, tài nguyên nước, tai biến địa chất và địa chất công trình.

Quan hệ hợp tác Quốc tế, Doanh nghiệp và Đào tạo

Tăng cường hợp tác trong và ngoài nước để nâng cao năng lực của Bộ môn, đáp ứng yêu cầu tiến bộ khoa học phục vụ sản xuất.

Nâng cao năng lực cán bộ giảng dạy đáp ứng yêu cầu đào tạo, NCKH và PVSX.

Tài liệu sách, giáo trình và bài giảng

Bổ sung, hoàn thiện giáo trình; cập nhật những nội dung kiến thức và công nghệ mới vào bài giảng, giáo trình.

Công tác đoàn thể

Tiếp tục động viên, khuyến khích các cán bộ trong Bộ môn tích cực đóng góp vào hoạt động đoàn thể của Khoa Dầu khi và Trường Đại học Mỏ - Địa chất.

Công tác và hoạt động sinh viên

Đồng hành cùng sinh viên trong các hoạt động học tập, nghiên cứu khoa học, các công tác tình nguyện và các phong trào thanh niên.

6. Khen thưởng

Với các thành tích đã đạt được, nhiều năm liền Bộ môn Địa vật lý đã đạt danh hiệu tổ lao động Xã hội chủ nghĩa - là cánh chim đầu đàn của trường Đại học Mỏ - Địa chất. Đặc biệt năm 1975 Bộ môn đã được Chủ tịch nước Tôn Đức Thắng tặng lẵng hoa vì những thành tích xuất sắc. Trong thời kỳ đổi mới và xây dựng đất nước, Bộ môn Địa vật lý tiếp tục phấn đấu đạt nhiều thành tích trong giảng dạy và nghiên cứu khoa học.

Năm học 2003-2005, Bộ môn được Bộ Giáo dục và Đào tạo công nhận danh hiệu Tập thể Lao động xuất sắc và tặng Bằng khen theo Quyết định số 2593/QĐ-BGD ĐT, ngày 16/5/2005. Từ đó đến nay, năm nào Bộ môn cũng được nhận danh hiệu “Tập thể lao động tiên tiến”

Năm học 2006-2009, Bộ môn được Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất công nhận danh hiệu Tập thể Lao động tiên tiến theo quyết định số Quyết định số 34/MĐC-TĐKT ngày 13/9/2006 của Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất; Quyết định số 22/MĐC-TĐKT ngày 25/9/2007 của Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất.

Năm học 2010-2011, Bộ môn đã được Bộ giáo dục và Đào tạo công nhận Tập thể “Lao động xuất sắc” và tặng Bằng khen của Thủ Tướng Chính phủ

Trong 2 năm học từ 2012 đến 2014, Bộ môn được Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất công nhận danh hiệu Tập thể Lao động tiên tiến theo quyết định số định số 803/MĐC-TĐKH của Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất ngày 19/7/2013; quyết định số 873/MĐC-TĐKH của Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất ngày 18/8/2014

Các cá nhân của Bộ môn đã được tặng thưởng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, Bằng khen của Thủ tướng chính phủ; danh hiệu “Chiến sĩ thi đua” các cấp; các Huy chương “Vì Sự nghiệp Giáo dục”; Huy chương “Vì Sự nghiệp Dầu khí”; huy chương vì thế hệ trẻ, huy chương vì sự nghiệp địa chất, huy chương vì sự nghiêp Khoa học, Huân chương Lao động hạng III.

Năm học 2014-2015, Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ- Địa chất đã công nhận tập thể Bộ môn Địa vật lý đạt tập thể “Lao động tiên tiến”; cá nhân: cả 11 cán bộ đều đạt danh hiệu “Lao động tiên tiến”, trong đó có 2 cán bộ đạt danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cơ sở”, đặc biệt GS.TS. Lê Khánh Phồn đã nhận được danh hiệu Nhà giáo Nhân dân.