1. Giới thiệu chung về lịch sử phát triển

Ngày 15 tháng 11 năm 1966, Trường Đại học Mỏ - Địa chất được thành lập với tiền thân là Khoa Mỏ - Địa chất của Trường Đại học Bách khoa Hà Nội. Nhằm đáp ứng nhiệm vụ giảng dạy của Nhà trường, Bộ môn Vật lí được thành lập với những nhà giáo tên tuổi và tâm huyết đang công tác tại Trường Đại học Bách khoa Hà Nội. Ngày đầu thành lập, Bộ môn Vật lí có 14 cán bộ, đó là các thầy Dư Trí Công, Mai Thanh Tân, Nguyễn Văn Thu, Nguyễn Nhật Khanh, Nguyễn Văn Siết, Trần Ứng, Lương Duyên Phu, Nguyễn Xuân Nghiệp, Lưu Đình Học, Nguyễn Thế Cường, Bùi Quang Trung, và các cô Nguyễn Thị Hậu, Nguyễn Thị Hồng Nga, Nguyễn Thị Thịnh.

Nhằm nâng cao chất lượng cán bộ và sự phát triển của bộ môn, ban chủ nhiệm bộ môn đã quan tâm và tạo điều kiện tốt nhất để các thầy cô giáo đi học tập tại những cơ sở đào tạo uy tín ở nước ngoài và trong nước. Nhiều thầy cô đã hoàn thành luận án tiến sĩ: 

Với những thành tích giảng dạy và nghiên cứu khoa học xuất sắc đã đạt được, nhiều thầy cô đã được Hội đồng Giáo sư Nhà nước công nhận đạt chuẩn chức danh Phó giáo sư (PGS) và được Trường Đại học Mỏ - Địa chất phong tặng học hàm PGS:

• PGS Dư Thị Xuân Thảo (2005),
• PGS Vũ Bá Dũng (2018),
• PGS Lê Đắc Tuyên (2019).

Nhờ vậy, Bộ môn Vật lí là một trong những đơn vị mạnh của Khoa Khoa học cơ bản, của Trường Đại học Mỏ - Địa chất. Trải qua hơn 50 năm, Bộ môn Vật lí luôn gắn kết công tác giảng dạy với nghiên cứu khoa học. Mặc dù điều kiện khó khăn, thiếu thốn, song các thầy cô luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giảng dạy, không ngừng đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học và đã có những công trình nghiên cứu có chất lượng được xuất bản. Đến nay, Bộ môn Vật lí thực sự là một đơn vị gồm đội ngũ cán bộ, giảng viên có trình độ chuyên môn cao, đạt được nhiều kết quả quan trọng trong giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Cán bộ của bộ môn đã thực hiện rất nhiều công trình nghiên cứu khoa học các cấp, trong đó có nhiều đề tài NCKH trọng điểm cấp Nghị định thư, cấp Nhà nước, cấp Bộ, cấp Cơ sở và đề tài triển khai ứng dụng...; nhiều công trình khoa học được công bố trên các tạp chí chuyên ngành, các hội nghị khoa học trong nước và quốc tế, trong đó có nhiều bài báo đã được đăng trên các tạp chí thuộc danh mục ISI.

2. Cơ cấu cán bộ viên chức trong đơn vị

Hiện nay, bộ môn Vật lý có 11 cán bộ, gồm có 1 PGS.TS, 6 TS, 4 Thạc sĩ (1 NCS). Về ngạch viên chức gồm 1 GVCC, 8 GVC và 2 GV.

3. Hoạt động chính và những kết quả đạt được

Bộ môn đảm nhận giảng dạy và hướng dẫn thí nghiệm vật lí đại cương cho sinh viên khối ngành kĩ thuật của hệ đại học, liên thông và vừa làm vừa học.

Đi đôi với việc giảng dạy lí thuyết, bộ môn cũng chú trọng việc thực hành, thí nghiệm vật lí cho sinh viên để trau dồi kiến thức, kĩ năng thực hành, hòa nhập nhanh với quá trình hiện đại hóa và phát triển công nghệ như hiện nay.

Trong những năm gần đây, Bộ môn Vật lí luôn là đơn vị đào tạo, bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi tham dự kỳ thi Olympic vật lí sinh viên toàn quốc đạt nhiều giải cao, sánh ngang với các trường đại học đào tạo chuyên sâu ngành vật lí.

+ Giải Nhất toàn đoàn: 2013, 2015, 2023

+ Giải Nhì toàn đoàn: 2010, 2012, 2014, 2016, 2017, 2018, 2019.

+ Giải Ba toàn đoàn: 2007, 2009, 2011, 2022

4. Mục tiêu và định hướng phát triển

Với đội ngũ cán bộ trẻ và được đào tào chuyên sâu từ các cơ sở đào tạo uy tín trên thế giới và các cơ sở trong nước như Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên – ĐHQGHN, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội,… các cán bộ trong bộ môn là tác giả và đồng tác giả của trên 70 bài báo đăng trên các tạp chí thuộc hệ thống ISI, trên 200 bài báo trong tạp chí chuyên ngành trong nước và kỷ yếu hội nghị quốc gia, quốc tế; chủ trì và tham gia trên 50 đề tài NCKH các cấp; 6 cuốn giáo trình bài giảng và sách bài tập phục vụ cho giảng dạy.

Bộ môn Vật lí đang đẩy mạnh việc giảng dạy kết hợp nghiên cứu khoa học theo các hướng chủ đạo:

+ Khoa học vật liệu và các ứng dụng; Khoa học và công nghệ nano; Vật liệu điện - từ, bán dẫn và điện môi, vật liệu quang tử và quang điện tử, vật liệu chứa đất hiếm, kim loại chuyển tiếp.

+ Quang học, quang phổ laser; Lí thuyết và công nghệ chế tạo thiết bị laser; Ứng dụng laser trong công tác định hướng đường hầm và khảo sát môi trường.

+ Vật lí lí thuyết, vật lí lượng tử.

+ Nghiên cứu, xử lí các kết quả thực nghiệm vật lí đại cương trên máy tính; mô phỏng các hiện tượng vật lí và xây dựng các bài thí nghiệm ảo.

5. Khen thưởng

Với thành tích đã đạt được trong công tác giảng dạy và NCKH, Bộ môn Vật lí đã đạt nhiều huy chương, bằng khen, giấy khen của Bộ Giáo dục và Đào tạo, của Trường Đại học Mỏ - Địa chất; của Liên hiệp các hội Khoa học và kĩ thuật Việt Nam và của Hội Vật lí Việt Nam.

+ Giấy khen của Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất: "Đạt thành tích xuất sắc năm học 2021-2022".

+ Giấy khen của Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất: "Đạt thành tích xuất sắc trong hoạt động KHCN giai đoạn 2011-2015", theo QĐ số 296/QĐ-MĐC ngày 25/3/2016.

+ Danh hiệu TẬP THỂ LAO ĐỘNG XUẤT SẮC của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, theo QĐ số 4063/QĐ-BGDĐT ngày 19/9/2013; QĐ 874/QĐ-BGDĐT ngày 29/3/2022 và QĐ 786/QĐ-BGDĐT ngày 17/3/2023.

+ Bằng khen của Hội Vật lý Việt Nam: "Đã có thành tích xuất sắc trong công tác tổ chức kỳ thi Olympic Vật lý sinh viên toàn quốc lần thứ XVI - 2013", theo QĐ số 100/HVLVN ngày 26/4/2013.

+ Giấy khen của Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất: "Đạt thành tích xuất sắc trong hoạt động KHCN giai đoạn 2006-2010", theo QĐ số 75/QĐ ngày 28/3/2011.

+ Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo: "Đã đạt thành tích tiêu biểu trong phong trào thi đua thời kỳ đổi mới 1990-2000", theo QĐ số 2823/GD-ĐT ngày 5/7/2000.

+ Giấy khen của Hiệu trưởng Trường Đại học Mỏ - Địa chất: "Đạt danh hiệu "Lao động giỏi" năm học 1998-1999", theo QĐ số 169/MĐC-TĐ ngày 25/12/1999.

+ Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo: "Đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm học 1998-1999", theo QĐ số 5479/GD-ĐT ngày 6/12/1999.

Ban chủ nhiệm và các cán bộ giảng viên trong bộ môn